Obywatelskie Roztocze 2021 - Obywatelskie Roztocze

grupa nieformalna Kreatywne Kobity z patronem Roztoczańska Spółdzielnią Socjalna „WartO”

projekt: Wiejskie klimaty Naszej Lubelszczyzny – poznajemy tradycję i tworzymy kulturę

Projekt „Wiejskie klimaty – poznajemy tradycję i tworzymy kulturę” to cykl trzech kreatywnych, innowacyjnych spotkań społeczno-socjalizujących. Celem zadania jest zapoznanie dzieci i młodzieży z tradycjami i obrzędami polskiej wsi. Zadanie ma na celu również przypomnienie starszemu pokoleniu tradycji z ich dzieciństwa. Zaplanowano zorganizowanie cyklu warsztatów rękodzielniczych, garncarskich, krawieckich i podczas których będą prezentowane treści edukacyjne w postaci multimedialnej . Prace wykonane podczas warsztatów będą zaprezentowane podczas uroczystego podsumowania projektu.

realizator: Koło Gospodyń Wiejskich w Łówczy

projekt: Rewitalizacja parku podworskiego w Łówczy

Zadaniem projektu było uporządkowanie parku podworskiego w Łówczy, który jest wpisany do ewidencji zabytków. Odsłonięcie fundamentów byłego dworu w celu ich ochrony oraz umieszczenie drogowskazów i tablic informacyjnych dotyczących historii miejsca aby upowszechnić dziedzictwo kulturowe i promować Roztocze. Park został rozbudowany i upiększony przez ostatniego dziedzica Łówczy Maksymiliana Liptaya (współzałożyciela biura podróży Orbis). Powstała tam piękna oranżeria, zasadzony został duży sad owocowy, postawione nowe budynki gospodarcze. Po wojnie budynki oraz sad uległy zniszczeniu. Łówcza to malownicza wieś z ogromnym potencjałem turystycznym i bogatą historią. Przebiegają przez nią ścieżki rowerowe, szlak „Architektury Drewnianej” (cerkiew z początku XIX w. z dobrze zachowanym wnętrzem), cmentarz grekokatolicki z pięknymi nagrobkami z bruśnieńskiego kamienia.

realizator: Lubyckie Stowarzyszenie Regionalne

projekt: „Przestrzeń Pogranicza. Kwartalnik z Roztocza i Grzędy Sokalskiej”

W ramach projektu zostanie wydany pierwszy numeru czasopisma regionalnego „Przestrzeń Pogranicza. Kwartalnik z Roztocza i Grzędy Sokalskiej. Kultura, historia, społeczeństwo”. Głównym celem kwartalnikiem jest dokumentowanie wielokulturowego dziedzictwa pogranicza, Roztocza i Grzędy Sokalskiej oraz stworzenie miejsca dla budowania społecznych więzi wśród mieszkańców regionu. Na jego łamach poruszane będą tematy dotyczące działań mających na celu zachowanie lokalnej historii i kultury, kultywowanie tradycji a także problemy natury społecznej wynikające z regionalnych uwarunkowań.

realizator: Stowarzyszenie Wschód Lubelskich Serc

projekt: „Kraśnicki dla Niepodległej”

Celem projektu było uczczenie 103. rocznicy odzyskania Niepodległości przez Polskę, a tym samym promocja postaw patriotycznych i kształtowanie świadomej tożsamości obywatelskiej.
W ramach projektu przeprowadzono konferencję naukową poświęconą upowszechnieniu wiedzy o historii i dziedzictwie Polski oraz przedstawieniu historii narodowej jako cennego źródła wartości.
Zorganizowano także „Bieg Niepodległości”, który pozwolił na promocję postaw prozdrowotnych oraz walorów turystycznych i krajoznawczych regionu.

realizator: Stowarzyszenie „Tegit et protegit”

projekt: „Kamienne krzyże bruśnieńskie i legendy”

Celem projektu jest wydanie książki adresowanej do dzieci i rodziców z legendami inspirowanymi historią kamiennych krzyży bruśnieńskich. Książka zawiera rymowane legendy i fotograficzne ilustracje oraz mapkę z obiektami. Celem tej publikacji jest zainspirowanie dzieci, a także ich rodziców lokalnym dziedzictwem kulturowym, historią i sztuką. Niektóre legendy nawiązują do lokalnej sztuki ludowej i rzemieślniczej: drzeworytów płazowskich, hut szkła, garncarstwa i rzeźby.

Legendy tworzą skondensowaną historię regionu, zapisaną w formie baśniowej, przystępnej dla dzieci. Dla rodziców opracowana będzie w tej publikacji część z historią kamieniarki bruśnieńskiej, aby mogli wytłumaczyć dzieciom niektóre aspekty historyczne. W projekcie przewidziano zorganizowanie spotkań z dziećmi, w ten sposób publikacja dotrze bezpośrednio do dużego grona odbiorców. Część nakładu zostanie przekazana do bibliotek z terenu Roztocza. Projekt adresowany jest także do turystów, którzy przy okazji zwiedzania dostaną ciekawe narzędzie do zainteresowania swoich dzieci dziedzictwem kulturowym Roztocza.

realizator: Stowarzyszenie „Ocalić od zapomnienia” w Brzezinach

projekt: Śladami kompanii „Narol”

Celem projektu było wydanie publikacji Śladami kompanii „Narol”, która prezentuje dokonania AK-owskiej kompanii „Narol” działającej w ramach Inspektoratu Zamość w obwodzie Tomaszów Lubelski w rej.V. Podjęte działania mają na celu pielęgnowanie polskości oraz zwiększaniu świadomości narodowej i obywatelskiej, kultywowanie i upowszechnianie tradycji walk o niepodległość i suwerenność RP oraz zachowanie pamięci o ofiarach wojny i okresu powojennego. Publikacja jest wyrazem hołdu por. Kosteckiemu, dowódcy kompanii Narol i jego żołnierzom.

W ramach projektu zorganizowano spotkanie promujące wydawnictwo, na które zaproszono grupy rekonstrukcyjnej, władze samorządowe, pasjonatów historii oraz lokalne organizacje pozarządowe.

realizator: Stowarzyszenie Kobiet Gminy Łukowa

projekt: „Szlakiem tradycji kulinarnych Roztocza”

W ramach projektu zorganizowano cykl spotkań – warsztatów dla dzieci i dorosłych, mający na celu promowanie a także zachęcanie społeczności do kultywowania i podtrzymywania regionalnych tradycji kulinarnych Roztocza.

Dla dzieci przewidziano warsztaty podczas których zapoznają się z historią pieroga biłgorajskiego oraz a także aktywnie uczestniczą w procesie jego wypieku. Nie zabrakło również możliwości upieczenia i spróbowania podpłomyka dobrze znanego na Roztoczu.

Dla dorosłych zaplanowano warsztaty wiedzy z zakresu przygotowania regionalnych Łupciów- czyli gołąbków z kaszą gryczaną, kapustą kiszoną z dodatkiem regionalnego oleju konopnego. Warsztaty są prowadzone pod okiem wykwalifikowanego kucharza znanego z kultywowania staropolskich i regionalnych potraw.

realizator: CEBULARZE – Stowarzyszenie Na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju Miejscowości Gminy i Parafii Goraj

projekt: „Renowacja zabytkowego pomnika na cmentarzu parafialnym w Goraju”

Projekt polegał na realizacji prac konserwatorskich i renowacyjnych mających na celu przywrócenie pierwotnego wyglądu zabytkowego nagrobku, pomnika Apolonii z Mazurów Łukasik z 1896 roku znajdującego się na cmentarzu parafialnym w Goraju. Cmentarz parafialny ze względu na walory architektoniczne został wpisany do rejestru zabytków w 1986 roku. Pomnik posiadał rzeźbę przedstawiającą Matkę Bożą utrąconą z postumentu i leżącą na ziemi przed nagrobkiem. Stan obiektu był fatalny. Powierzchnia kamiennych elementów pokryta była grubymi nawarstwieniami, widoczna była dezintegracja wapienia a brak stabilnych fundamentów doprowadził do nachyleń obiektu. Działania zostały wykonywane w oparciu o projekt prac konserwatorskich wykonanych przez konserwatora zabytków oraz stosowne pozwolenia na prace konserwatorskie wydane przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków.

realizator: Stowarzyszenie Alternatywy

projekt: Wzory ludowe naszym dziedzictwem kulturowym

Celem projektu jest kultywowanie tradycji wraz z zachowaniem lokalnego dziedzictwa kulturowego i promocji regionu poprzez zaprezentowanie wzornictwa ludowego używanego na strojach, obrusach, chustach w tym tzw. haftu hrubieszowsko – tomaszowskiego.

W ramach projektu zorganizowało wykład składający się z trzech paneli dyskusyjnych: „Bogactwo i różnorodność kulturowa w strojach regionu tomaszowskiego”; „Tradycyjne wzory z Lubelszczyzny”; „Hrubieszowsko -tomaszowski strój ludowy”. Wykład został poprowadzony przez dr hab. Mariolę Tymochowicz- Instytut Nauk o Kulturze UMSC w Lublinie, Muzeum Narodowe w Lublinie; Stanisławę Kowalską – Tomaszowski Dom Kultury, kierownik Zespołu Folklorystycznego Roztocze oraz Beatę Bitner – adiunkt Muzeum im. ks. Stanisława Staszica w Hrubieszowie.

realizator: Grupa nieformalna Eksploratorzy z Patronem Tarnogrodzkim Towarzystwem Regionalnym

projekt: Skarby Tarnogrodu – grodu u bram Roztocza

Celem projektu było przygotowanie wystawy artefaktów znalezionych podczas robót ziemnych przy przebudowie drogi wojewódzkiej 835 oraz zakup gablot wystawowych. Eksploratorzy współpracujący z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków podejmują działania na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego Roztocze. Podczas eksploracji terenu zostało znalezionych wiele przedmiotów o wartości historycznej, Ilość różnorodność oraz wiek artefaktów spowodowały chęć pokazania ich szerszemu gronu odbiorców.

Uroczyste otwarcie wystawy miało miejsce 21 listopada 2021 roku w Tarnogrodzkim Ośrodku Kultury. Pokazano bardzo cenne znaleziska, takie jak polskie złotówki, rosyjskie ruble i kopiejki, austriackie krajcary (datowanie od około 1700 roku), order za stłumienie powstania styczniowego, „raczki”, które zakładano zimą na obcasy (ok. XVI – XVII wiek), podkowy końskie, krzyżyki, pociski, kula armatnia, przedmioty użytkowe, fragmenty ceramiki i wiele innych. Można obejrzeć też drewniane fragmenty palisady i drogi, tzw. dylówki.W ramach projektu będą się odbywały spotkania z eksploratorami, którzy przybliżą związek odnalezionych przedmiotów z historią Tarnogrodu. Uczestnicy otrzymali kartki pocztowe i zakładki do książek promujące ekspozycję „tarnogrodzkich skarbów”.

Wystawę można oglądać codziennie w godzinach pracy Tarnogrodzkiego Ośrodka Kultury.

realizator: Grupa nieformalna Ekipa Centrum Geoturystycznego w Lipsku Polesiu z Patronem Stowarzyszeniem Kobiet na rzecz promocji i rozwoju środowisk lokalnych 28+

projekt: Poznaj ścieżkę do roztoczańskich lasów

Celem projektu było zachęcenie jak największej liczby osób do poznawania tajemnic roztoczańskich lasów. Miejscem realizacji projektu stały się malownicze tereny zielone wokół nowego obiektu Centrum Geoturystycznego w Lipsku Polesiu – Gmina Zamość. Obiekt ten otoczony jest przez lasy a w jego okolicy znajdują się zapomniane miejsca historyczne m.in średniowieczne kurhany. W ramach projektu powstała interaktywna ścieżka edukacyjna, której celem będzie przekazanie wiedzy o faunie i florze znajdującej się w roztoczańskich lasach oraz uświadomieniu odwiedzającym obiekt w Lipsku Polesiu o tym jak wiele historycznie ważnych miejsc znajduje się w pobliżu. Zorganizowano także spotkania w szkołach podstawowych, których celem było przekazanie najmłodszym oferty edukacyjnej nowopowstałej ścieżki interaktywnej.

realizator: Grupa nieformalna Pasjonaci Historii Regionalnej

projekt: Strażniczka Kresowej Mowy

Celem projektu jest wydanie książki pt. Strażniczka Kresowej Mowy, w której zostanie przedstawiona sylwetka oraz działania Janiny Szajowskiej z Cieszanowa. Była ona osobą zaangażowaną w ratowanie dziedzictwa kulturowego, a w szczególności gwary opartej na lwowskim bałaku, którą posługiwali się mieszkańcy Kresów Wschodnich, w tym Cieszanowa należącego przed wojną do województwa lwowskiego. Przed ponad 30 lat zapisywała na karteczkach zasłyszane słowa gwarowe, z myślą o ich ocaleniu oraz zebraniu w postaci słownika gwary. Napisała również wspomnienia i wiersze, które nie zostały dotąd wydane. Zgromadziła zbiór starych fotografii. W ramach projektu oprócz wspomnianej publikacji zostały przeprowadzone spotkania promujące książkę z uczniami klas szkół podstawowych oraz seniorami.

realizator: Fundacja „JA.TY.MY”

projekt: Za krokiem krok po krainie Roztocze

Projekt zakładał stworzenie Przewodnika w wersji papierowej oraz elektronicznej dla dzieci i ich rodzin oraz upowszechnianie wiedzy na temat atrakcji turystycznych i dóbr naturalnych Roztocza. Przewodnik „Za krokiem krok po krainie Roztocze” ma za zadanie zachęcić całe rodziny do wspólnego odkrywania Roztocza. Jest skierowany jest zarówno do Małych Mieszkańców regionu, jak i Małych Turystów przybywających na Roztocze.
Przewodnik podpowiada, co warto zobaczyć zwiedzając Roztocze z dzieckiem. Jest też wspaniałą pamiątką z wycieczki lub podróży.